اینجا هستیم
اینجا هستیم
مدل آموزشی پنج بعدی – نگرشسازی – یادگیری شناسی – هویت یادگیری
بررسی ماهیت یادگیری
شناخت سرچشمههای یادگیری و سطوح آن
گفتگویی بین دو علم آموز در یادداشتهای مربوط معرفت شناسی ارائه شد. این گفتگوی به ظاهر ساده، مبنای مباحثِ فهم و یادگیری است. مروری دوباره به آن داشته باشیم؛ به نظر شما حق با کدام است؟
- تو مطلب درس را یاد نگرفتهای!
+ خیلی هم خوب یادگرفتهام. هرچه میخواهی بپرس.
- تو فقط طوطی وار حفظ کردهای!
+ مگر خود تو چه کردهای؟
- من میتوانم با استفاده از مطلب درس مشکل برادرم را حل کنم.
+ مشکل برادر تو که مطلب درس نیست!
تعریف یادگیری
چه موقع مطلبی را واقعاً یاد گرفتهایم؟
طبق نگرش اسلام به علم و علم آموزی، یادگیری وقتی تحقّق مییابد که فرد بتواند از اطلاعاتی که بهدست آورده است برای حرکتی در زندگی استفاده کند. بر این اساس هنگامیعلم آموز میتواند به این سطح برسد که:
- نیاز به مطلب را لمس کند.
- امکانات و معادلات موجود در هستی را تشخیص دهد.
- کیفیت ارتباط بین امکانات و نیازها را کشف کند.
- توجّه متمرکز به اهمیت موضوع در زندگی پیدا کند.
- بتواند مستقلاً بین امکانات و عناصر مفید با موقعیت نیاز ارتباط برقرار کند و عناصر نامطلوب را کنار بزند.
بنابراین ” یادگیری ” عبارت است از:
شکل گرفتن روح در اثر برقرار شدن ارتباط ادراکی با یک موضوع
به منظور انجام یک عمل برای رفع یک نیاز.
جنس و رکن اصلی این تعریف ” شکل گیری ” روح است. یادگیری حالتی است که در روح (نه در ذهن) ایجاد میشود و او حقیقتی را در خود مییابد.
خصوصیات این تعریف عبارتند از:
- برقراری ارتباط ادراکی با یک موضوع (میخواهیم چیزی را بشناسیم.)
- ارتباطی که به خاطر انجام یک عمل برقرار شده است. (وقتی میخواهیم کاری بکنیم باید اطلاعات لازم را بهدست آوریم.)
- عملی که سبب رفع یک نیاز و حل یک مشکل است.
مهمترین ابزار برای تبدیل اطلاعات به عمل، نشان دادن اهمیت مطلب در چرخه زندگی است. اهمیت مطلب نیز در صورتی ملموس میشود که نیاز به آن احساس شود. به هر مقداری که این احساس قویتر باشد، مطلب درس مهمتر خواهد شد و توجّه متمرکزتری را ایجاد خواهد کرد و تلاش بیشتری برای دستیابی به روشی که رفع نیاز کند صورت خواهد گرفت. در اثر این تلاش است که یادگیری محقق میشود.
مدل یادگیری
عناصر موجود در یادگیری کدامند و چه ارتباطاتی با یکدیگر دارند؟ نظر شما چیست؟ یک سیستم ” یادگیری ” را طراحی کنید و نتیجه تلاش خود را با مطالبی که خواهد آمد مقایسه نمایید.
پاسخ اولیه
عناصر موجود در عملیات یادگیری عبارتند از :
- نیازی که انگیزه یادگیری شده است.
- متن درسی (اطلاعات لازم برای رفع نیاز)
- یادگیرنده و محتویات درونی او
- یاددهنده بههمراه امکانات و تواناییهای او
- موقعیت مکانی، زمانی و… در یادگیری
بین این عناصر چه ارتباطی باید باشد تا یادگیری تحقق یابد؟
پاسخ این پرسش در حقیقت ارائه یک طرح برای انجام یک تدریس موفق است. تدریس برای یادگیری انجام میشود پس مدل سازی برای یادگیری همان مدل سازی برای تدریس است. نمودار زیر بیانگر عناصر و ارتباطات اولیه در فرآیند یادگیری و تدریس است که تفصیل آنها و اجرائی کردن آنها در یادداشتهای بعدی بحث و بررسی میشود.