خانه / منابع / مقاله / روش های نوین تدریس (۳)

روش های نوین تدریس (۳)

در روش‌های نوین تدریس یادداشت شماره ۱ و شماره ۲، پس از اشاره به تعریف روش و تدریس، به بیان روش‌های مختلف تدریس پرداختیم و هرکدام را به صورت مختصر، شرح دادیم. اکنون ادامه روش‌ها را در قالب الگوهای مختلف تدریس پیگیری می‌کنیم. ان‌شاءالله که برای اساتید و مربیان مثمر ثمر باشد.

روش‌های نوین تدریس

الگوی رشد عقلی

این الگو باعث سازگاری و متناسب نمودن آموزش با مراحل رشد فراگیران می‌شود. در این الگو کاوشگری در جوّی اجتماعی و عقلی آزاد همراه است. معلم باید جوّ تسهیل کننده‌ای ایجاد کند، تا شاگرد احساس خود را آزادانه بیان کند.

این الگو منجر به تقویت جنبه‌های انتخابی رشد شناختی و جنبه‌های عاطفی و اجتماعی در دانش آموزان می شود.

مـراحل تدریس الگوی رشد عقلی عبارت‌اند از:

۱- به وجود آوردن موقعیتی که مطابق رشد دانش آموز باشد.

۲- کاوشگری از طریق دریافت پاسخ‌های دانش آموزان.

۳- انتقال از طریق بررسی استدلال دانش آموزان.

الگوی کاوشگری علمی

این الگو باعث آموزش علمی به سب‌کهای مشخص و آموزش مفاهیم بنیادی در دانش آموزان می‌گردد. رسالت معلم در این الگو، پرورش کاوشگری، ایجاد جوّی توأم با همکاری و داشتن انعطاف است. این الگو منجر به دانش علمی، تعهد به کاوشگری علمی، ژرف اندیشی و روح مهارت همکاری در دانش آموزان می‌شود.

مـراحل این الگو عبارتند از:

۱- فراهم آوردن زمینه جسنجو برای دانش آموزان.

۲- تعیین مسئله از سوی دانش آموزان.

۳- مشخص کردن مسئله در هر جستجو توسط دانش آموزان.

۴- دانش آموزان تشویق به حدس زدن در خصوص راه‌های توضیح مشکل می‌پردازند.

الـگـوی تدریس غیــر مستقیم

این الگو باعث مشارکت فراگیران در یادگیری شده و به آنها یاد می‌دهد که چگونه خود به فراگیری مطالب پرداخته و مسائل را حل نمایند. معلم نقش هادی، راهنما و تسهیل کننده را دارد. یعنی معلم به دانش آموزان کمک می کند تا مسائل را تعریف و برای حل موفقیت آمیز آنها اقدام نمایند.

همچنین معلم بایستی مکانی آرام توأم با جوّ مثبت و اطلاعات مورد نیاز برای دانش آموزان را فراهم نماید.

این الگو دانش آموزان را قادر به افزایش آگاهی فردی، رشد خود، هدف‌های اجتماعی و تحصیلی متنوع می‌نماید.

مراحل تدریس این الگو عبارتند از:

۱- تعریف موقعیت توسط فراگیر به نحوی که معلم ابراز احساسات  را ترغیب می‌کند.

۲- کشف مشکل بوسیله دانش آموزان.

۳- رشد بینش توسط بحث دانش آموزان درباره مسئله و حمایت معلم از آنها.

۴- برنامه ریزی و تصمیم گیری توسط دانش آموزان.

۵- یکپارچگی از طریق توسعه بینش دانش آموزان در خصوص مسئله و حمایت معلم از آنها.

الگـوی بدایع پـردازی (افزایش تفکر خلاق)

هدف این الگو افزایش تفکر خلاق و مشکل گشایی در مواقع خاص، بر هم زدن سنت‌های متداول و گسترش افق‌های فردی و اجتماعی در دانش آموزان است. معلم سوالاتی از دانش آموزان می‌نماید، ولی پاسخ دانش آموزان کاملاً باز است و معلم بایستی کمک کند تا شاگردان تفکر خود را بسط دهند.

این الگو باعث رشد خلاقیت و نوع آوری, همبستگی گروه و بر هم زدن سنت‌ها در نزد انظار می‌شود.

مراحل تدریس الگو عبارت‌انداز:

۱- توصیف وضعیت جدید به کمک معلم

۲- قیاس مستقیم به نحوی که معلم قیاس مستقیم (مقایسه ساده از دو موجود یا دو مفهوم) را پیشنهاد و از شاگردان می‌خواهد آنها را توصیف کنند.

۳- قیاس شخصی به نحوی‌که معلم شاگردان را به قیاس مستقیم ترغیب می‌کند.

۴- مقایسه قیاس‌ها از طـریق شاگردان

۵- توضیح تفاوت‌ها به کمک شاگــردان

۶- اکتشاف به کمک شاگردان

۷- قیاس زایی. شاگردان مجدد به بیان شباهت‌ها و تفاوت‌های قیاس می‌پردازند.

الگـوی آگاهی‌یابی

اهداف این الگو، کمک به دانش آموزان برای توسعه آگاهی از توانایی‌های خویشتن در تفکر و احساسات گروهی, مناسب انسانی و ایجاد تصور ذهنی از خود است. معلم باید در این الگو انعطاف‌پذیر باشد. این الگو منجر به افزایش آگاهی، خود یکپارچگی روابط میان فردی می‌شود. مــــراحل این الگو عبارت‌اند از:

۱- مشخص کردن تکلیف برای شاگردان از طریق ایجاد محیط امن برای آنها

۲- بحث و تحلیل در خصوص گام اول

الگــوی دیـدار در کـلاس درس

این الگو برای کمک به فراگیران در پذیرش مسئولیت رفتار و شرایط اجتماعی است. معلم بایستی دارای شخصیتی صمیمی و ماهر در فنون بحث میان فردی باشد و بیشتر اقدامات کنترلی، ولی با دانش آموزان سهیم است. این الگو باعث استقلال و خود محبت دهی و آزاد اندیشی می‌شود.

مــــراحل الگو عبارت‌اند از:

۱- تشویق دانش آموزان برای مشارکت و سخن گفتن

۲- طرح مسئله برای بحث بوسیله دانش آموزان یا معلم و بررسی پیامدهای آن

۳- بررسی قضاوت ارزشی توسط فراگیران در خصوص مسئله

۴- تعیین و توافق بر اینکه دانش آموزان کدام مسئله را پیگیری نمایند.

۵- التزام علمی دانش آموزان در برابر جمع

۶- پیگیری رفتاری از طریق سنجش رفتارهای جدید ایجاد شده در دانش آموزان

الگـوی پـژوهش گروهی (تفحص گـروهی)

این الگو برای کمک به دانش آموزان در تقویت مردم سالاری، تشریک مساعی و آموزش آ‌ن‌ها از طریق همکاری کاوشگرانه در فهم و مسائل اجتماعی و تحصیلی است. در این الگو معلم مانند یک مشاور عمل می‌کند و بایستی بتواند به درخواست‌های دانش آموزان پاسخ دهد و به کمک آن‌ها نیازمندی‌های آموزش را فراهم آورد. این الگو نیازمند یک جوّ مثبت برای استدلال و مذاکره می‌باشد و در همه سنین و سطوح تحصیلی و انجام کارهای گروهی کاربرد مناسبی دارد.

این الگو در نهایت منجر به کاوشگری منظم، کنترل و پویش موثر گروهی، تقسیم کار، مردم سالاری، تعهد و تمایل نسبت به کاوشگری و هم کوششی در دانش آموزان می‌شود.

الگـوی آمـوزش آزمایشگاهـی

این الگو باعث افزایش فهم اجتماعی، مهارت، توانایی یادگیری و تقویت کار گروهی در دانش آموزان می‌شود. معلم در این الگو نقش مشاور را ایفا نموده و دانش آموزان را حمایت می‌نماید. در نهایت منجر به تقویت یادگیری و آموزش در بستر پژوهش در آنها می‌شود. این الگو برای کلیه دروس به ویژه علوم دقیقه و در تمام دوره‌های تحصیلی و سنین مختلف کاربرد دارد.

الگـوی کاوشگـری علـوم اجتماعی

این الگو باعث درک مسائل اجتماعی, از قبیل مردم شناسی، جامعه شناسی، فرهنگ شناسی، مهارت عقلی، آموختن اطلاعات، تشکیل مفاهیم و استفاده مناسب از مفاهیم در دانش آموزان می‌شود.

در این الگو معلم موقعیت کاوشگری را ایجاد و از دانش آموزان می‌خواهد تا به بررسی و نتیجه گیری در مورد آن بپردازند. این الگو در تمام سنین و دوره‌های تحصیلی به ویژه در درس علوم اجتماعی کاربرد دارد و در نهایت باعث تقویت فهم و درک دانش آموزان در خصوص مسائل اجتماعی می‌شود.

الگـوی یادگیـری در حد تسلط آمـوزش مستقیـم

(نظـریه اجتماعـی یادگیـری)

هدف این الگو ایجاد و تقویت مهارت‌های اساسی، مطالب آموختنی از ساده به مشکل و دادن مطالب درسی به صورت انفرادی به دانش آموزان و استفاده از تکنولوژی دیداری و شنیداری در دانش آموزان است.

در این الگو معلم حامی دانش آموزان است و به آنها کمک می‌کند تا مستقل یاد بگیرند. این الگو در نهایت دانش آموزان را قادر به تسلط بر محتوای علمی، تقویت انگیزه درس خواندن، توانایی کنترل خود و تقویت عزت نفس می‌نماید. این الگو در همه دوره‌های آموزشی و سنین مختلف کاربرد دارد.

الگوی آمـوزش برای رشد مفهـوم و مهـارت

این الگو معمولاً به دو صورت زیر است:

۱- الگوی نظریه و عمل:

مانند یک مهارت ریاضی که در آن مهارت با نشان دادن ممارست، باز خورد و نظارت در هم می‌آمیزد تا دانش آموز بر آن مهارت تسلط یابد.

۲- شبیه سازی که از توصیف موقعیت‌های زندگی ایجاد می‌شود.

مثال: ابزار معلم در درس جغرافیا، کره زمین است و یا از مولاژ استفاده می‌کند و اندام‌ها و دستگاه‌های مختلف بدن انسان را نشان می‌دهد. در این الگو معلم نقش هادی و راهنما را دارد و بایستی یادگیری با تشکیل شرکت سهامی فکر بین دانش آموزان و معلم انجام گیرد. این الگو در همه سنین و سطوح تحصیلی کاربرد دارد و در نهایت باعث افزایش مفاهیم و مهارت‌های آگاهی درباره سیستم‌های اجتماعی، همدردی، آگاهی از تنش تغییر و احساس اثر بخشی در دانش آموزان می‌شود.

 

ادامه یادداشت در: روش‌های نوین تدریس۴

مطلب پیشنهادی

هویت برنامه ریزی

تدریس یک فعالیت هدفدار است. هر فعالیت هدفداری برای اینکه به نتیجه و هدف خود برسد نیازمند برنامه‌ریزی است. پس...........

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *