روش های نوین تدریس (۲)

در یادداشت روش‌های نوین تدریس ۱، که در واقع مقدمه‌ای برای ورود به روش‌های نوین تدریس بود، به تبیین و تعریف واژه‌های روش و تدریس پرداختیم. همچنین اجمالا به تقسیم بندی روش‌های تدریس اشاره‌ای شد. حال در این یادداشت به بررسی روش‌های نوین تدریس خواهیم پرداخت، ان شاءالله.

روش‌های نوین تدریس

روش کنفـــــرانس (گـرد هم آیی)

این روش با روش سخنرانی تفاوت دارد، زیرا در روش سخنرانی، معلم مسئول دادن اطلاعات به دانش آموزان است. در حالی‌که در این روش اطلاعات توسط دانش آموزان جمع آوری و ارائه می‌گردد.

این روش می‌تواند مشخص کند که دانش آموزان تا چه اندازه می‌دانند. این روش یک موقعیت فعال برای یادگیری به وجود می‌آورد.

روش شاگـرد ـ استـادی

قدمت این روش به زمانی که انسان مسئولیت آموزش دهی انسان‌های دیگر را، چه از طریق غیر رسمی و چه از طریق رسمی، به عهده گرفت، می‌رسد. یعنی در واقع قدمت آن به صدر اسلام بر می‌گردد. مسجد نخستین موسسه‌ای بود که چنین سیستمی را برای تعلیم و تربیت مسلمان‌ها به کار برد. از روش‌های تعلیمی که در روش شاگرد ـ استادی حائز اهمیت است, روش حلقه یا مجلس است که پیامبر عظیم‌الشأن اسلام توسط این روش به مردم آن زمان آموزش می‌دادند.

همه افراد در کودکی دوست دارند نقشی غیر از نقش واقعی خود بازی کنند. روش شاگرد ـ استادی به این نقش خیالی، جامه عمل می‌پوشاند.

در این روش، در صورت فقدان معلمانِ متخصص، تعداد زیادی از دانش‌آموزان مهارت خاص را آموخته‌اند و می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

روش چند حســی (مختلط)

استفاده از این روش مستلزم به کار گرفتن همه حواس هاست و جریان یادگیری از طریق تمام حواس صورت می‌گیرد.

در یادگیری روش چند حسی به طور کلی از همه حواس استفاده می شود. به بیان دیگر: یادگیری بصری که ۷۵% از مجموع یادگیری ما از طریق دیدن است، یادگیری سمعی که ۱۳% از مجموع یادگیری ما از طریق شنیدن است، لمس کردن که ۶% از مجموع یادگیری ما از طریق لمس کردن است، چشیدن که ۳% از مجموع یادگیری ما از طریق چشیدن است و بوییدن که ۳% از مجموع یادگیری از طریق بوییدن است.

روش حل مسئلـه

این روش یکی از روش‌های فعال تدریس است. اگر نظام  آموزشی بخواهد توانایی حل مسئله را به دانش آموزان یاد دهد (البته مسئله به معنی مشکل و معضل نیست. به بیان دیگر مسئله موضوعی نیست که برای ما مشکل ایجاد کند، بلکه رسیدن به هدف در هر اقدامی، به نوعی حل مسئله است.)

در این روش ابتدا معلم باید مسئله را مشخص، سپس به جمع آوری اطلاعات توسط دانش آموزان پرداخته شود و بعد از جمع آوری اطلاعات بر اساس اطلاعات جمع آوری شده، دانش آموزان فرضیه‌سازی و در نهایت فرضیه‌ها را آزمون و نتیجه گیری کنند.

اگر روش حل مسئله درست انجام شود، می تواند منجر به بارش یا طوفان فکری گردد. یعنی اگر معلم روش تدریس حل مسئله را به درستی انجام دهد، دانش آموزان می‌کوشند تا برای حل مسئله با استفاده از تمام افکار و اندیشه‌هایی که دارند، در کلاس راه حلی بیابند و آن را ارائه دهند.

روش پـروژه‌ای

 در این روش دانش آموزان می‌توانند با توجه به علاقه‌ی خود، موضوعی انتخاب و به طور فعالانه در به نتیجه رساندن آن موضوع شرکت نمایند.

براین اساس در این روش دانش آموزان یاد می‌گیرند که چگونه به طور منظم و مرحله‌ای کاری را درست انجام دهند و این روش باعث تقویت اعتماد به نفس در دانش آموزان می‌شود، زیرا بین آنها و معلم رابطه صحیح آموزشی برقرار است و در نهایت این روش باعث تقویت همکاری، احساس مسئولیت، انضباط کاری، صبر و تحمل در انجام امور و تحمل عقاید دیگران و مهارت‌های اساسی پژوهش در دانش آموزان می‌شود.

 شیــوه سخنــرانی 

معلم به طور شفاهی اطلاعات و مفاهیم را در عرض مدتی که ممکن است از چند دقیقه تا یک ساعت یا بیشتر طول بکشد، در کلاس ارائه می‌دهد. در سخنرانی می‌توان معلم را به عنوان پیام دهنده و دانش آموز را به عنوان پیام گیرنده تصور کرد. از این نظر سخنرانی شیوه‌ای است یک سویه، برای انتقال اطلاعات، که معمولاً فراگیر در آن نقش غیر فعالی دارد. محتوای سخنرانی را معلم قبل از ورود به کلاس تعیین می‌کند.

 شیوه بازگویـی

بازگویی شیوه‌ای است که معلم بکار می‌برد تا فرگیر را در بیاد سپردن اشعار، قواعد، فرمول‌ها، تعاریف و اصطلاحات تشویق کند. در بازگویی معمولاً معلم از دانش آموز انتظار دارد که موضوع به یاد سپرده را کلمه به کلمه بیان کند.

شیوه بازگویی مطالب، با آنکه اغلب در کلاس‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد، ولی متاسفانه ضرورتاً دلالت بر تحقق یادگیری نمی‌کند. کاربرد این شیوه تنها نشان می‌دهد که دانش آموز مطالب مورد نظر را به یاد سپرده است.

 

ادامه یادداشت در: روش‌های نوین تدریس۳