خانه / نگاه / آموزش چیست و چه تغییری در باور نسبت به آموزش باید ایجاد شود؟

آموزش چیست و چه تغییری در باور نسبت به آموزش باید ایجاد شود؟

نویسنده: حمیدرضا صادقی

آموزش در اصطلاح

کلمه “آموزش ” معادل واژه انگلیسی “Instruction” یا “Teaching” است. این دو واژه در انگلیسی به معنای آموزش، تعلیم و تدریس آمده است. تدریس و آموزش، در اصطلاح، از هم متفاوتند که به آن اشاره خواهیم کرد. آموزش، در اصطلاح به چند معنا آمده است:
– تحریک و راهنمای یادگیری؛
– هنر کمک کردن به یادگیری در دیگری؛
– فراهم آوردن شرایط و اوضاع و احوالی که یادگیری را برای دانش آموزان و دانشجویان، در داخل و خارج مدرسه، آسان سازد. (ر.ک: فرهنگ علوم رفتاری، ذیلTeaching)

در این سه تعریف، دو ویژگی “عمدی بودن” و “از پیش برنامه ریزی شدن” برای آموزش لحاظ نشده است، ولی تعریف های دیگری نیز برای آموزش ارائه شده که در آن ها این دو ویژگی لحاظ شده است.

تعاریف آموزش

گانیه

آموزش را مجموعه ای از رویدادهای “به عمد ترتیب داده شده” می داند که برای حمایت از فرایندهای درونی یادگیری، طراحی شده است.( ر.ک: اصول طراحی آموزشی، ص ۳۲٫)

دکتر سیف

دکتر سیف نیز دو تعریف برای آموزش ارائه می کند که یکی، اعم از دیگری است:

  1. آموزش، عبارت از فعالیت هایی است که به منظور ایجاد یادگیری در یادگیرنده، از جانب آموزگار یا معلم طرح ریزی می شود و بین آموزگار و یک یا چند یادگیرنده، به کنش متقابل جریان می یابد. (روانشناسی پرورشی، ص۱۴)
  2. آموزش، به هر گونه فعالیت یا تدبیر از پیش طراحی شده ای گفته می شود که هدف آن ایجاد یادگیری در یادگیرندگان است. (همان، ص ۱۵)

وی می گوید: تعریف اول، شامل آموزش کلاسی می شود، و آموزش های تلوزیونی و از راه دور را شامل نمی گردد، در حالی که تعریف دوم آن ها را نیز در بر می گیرد.

تفاوت آموزش با تدریس

به نظر می رسد که تعریف گانیه و تعریف اول سیف، تعریف هایی هستند که تنها شامل آموزش های رسمی می شوند؛ به دیگر سخن، این ها تعریف های تدریس هستند نه آموزش، و حال آن که آموزش اعم از تدریس است.

تدریس به آموزشی گفته می شود که دارای مخاطبان، مکان و شرایط ویژه باشد و به صورت رسمی انجام پذیرد، در حالی که آموزش، به صورت غیر رسمی نیز می تواند انجام شود؛ بدین گونه که نه مخاطبان ویژه ای داشته باشند و نه مکان ویژه، و حتی آموزگار و دانش آموزان می توانند، ارتباط مستقیمی با هم نداشته باشند و آموزش، از راه دور و یا به شیوه نامه نگاری و نوشتن کتاب، صورت پذیرد.

بنابراین، آموزش را می توان چنین تعریف کرد:
هر گونه فعالیتی که از سوی یاد دهنده به منظور ایجاد یادگیری در یادگیرنده، صورت پذیرد.

این تعریف، از تعریف دوم سیف نیز عام تر است؛ زیرا حتی قید “از پیش طراحی شده” نیز آن را محدود نمی کند؛ چون فعالیتی که از پیش طراحی نشده باشد، اگر در راستای آن یادگیری در یادگیرنده واقع شود، آموزش تلقی می گردد و برای بیرون راندن آن از قلمرو آموزش دلیلی نیست.

چه تغییری در باور نسبت به آموزش باید ایجاد شود؟

خلاصه در جواب به این سوال که: هویت «آموزش» چیست؟ یا چه تغییری در باور نسبت به آموزش باید ایجاد شود؟
باید گفت:

آموزش عبارتست از:

فعالیت‌هایی که منجر به یادگیری شوند.

مفهوم «یادگیری» در آموزش، رکن است.

«یادگیری» = فهم مطلب به‌طوری که بتوان از آن در عمل استفاده کرد.

پس توجه داشته باشیم: یاددهی تنها انتقال اطلاعات به ذهن فراگیر نیست.

منابع:

نگرش بر آموزش با تاکید بر آموزش های دینی. نویسنده: سید علی حسینی زاده.

راهنمای تدریس: با اقتباس از نگرش اسلام به علم و علم آموزی، حجه الاسلام شیخ عبدالحمید واسطی

مطلب پیشنهادی

بنیۀ علمی طلّاب حوزه‌های علمیه شیعه را تقویت کنیم

بنیۀ علمی طلّاب حوزه‌های علمیه شیعه را تقویت کنیم

بنیۀ علمی طلّاب حوزه‌های علمیه شیعه را تقویت کنیم (مصاحبه با آیت‌الله حاج شیخ رجبعلی رضازاده دامت برکاته)

۶ دیدگاه

  1. سلام ممنونم مطلب بسیار عالی بود

  2. از شما بابت مطالب خوب و تأثیر گذارتون سپاسگذارم

  3. از شما سپاسگذارم که با انشار مطالب مفید به دیگران کمک می کنید

  4. خوب و متفاوت بود اما کافی نبود و زیاد خلاصه بود

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *