آموزش تفکر محور در علوم اسلامی این سایت مکانی است برای آنچه درباره آموزش تفکر محور می خواهید بدانید
گذشت که هدف ما تحلیل نظام علمی آموزشی پرورش‌مآل بود و بدین جهت، می‌بایست ابتدا با مسائلی که این نظام آموزشی بدان‌ها پرداخته و پاسخ داده است بپردازیم. بدین منظور در یادداشت اول به تعریف این نظام، مسائلی که بدان‌ها پاسخ می‌دهد و ساختار کلی آن پرداختیم. در یادداشت دوم که تحت عنوان فرصت‌های فراروی نهاد حوزه و روحانیت بود، فرصت‌های فوق‌العاده‌ای که اکنون فراچنگ حوزه و روحانیت است را ذکر کردیم. اما در این یادداشت می‌خواهیم به آسیب‌ها و چالش‌های فراروی آرمان تحول و اصلاح اشاره کنیم.
آسیب‌ها و چالش‌های فراروی آرمان تحول و اصلاح
موارد زیر، از اهم تهدیدها و موانعی است که آرمان مترقی و تاریخ ساز تحول حوزه و اصلاح نهاد روحانیت با آن مواجه است:
- فقدان تلقی و تعریف دقیق از آمان تحول و نبود تحلیل جامع و مشترک از مسائل و مشکلات کنونی حوزه
- افراط و تفریط طرفداران ناآگاه در زمینه‌ی طرح و تبیین مبادی و مسائل تحول.
- فقدان نگرش نظام‌مند به آرمان تحول و راهکارها و روش‌های آن
- (به فرض شکل‌گیری نظریه و نظام) فقدان راهبردهای علمی و تدابیر مشخص و موثر برای تحقق تحول و عدم استخدام ظرفیت‌های موجود برای پیشبرد آرمان.
- وجود جریان‌های موازیِ «نوگرایان متجدد» و «سنتی‌مشربان متجمد» به عنوان رقیب و معرض گفتمان «تحول‌خواهی مجدِّد».مشکلات و اشکالات پیش‌گفته، پیامدهای خسارتبار و احیانا جبران ناپذیر گوناگونی برای آرمان تحول دارد، از جمله:
- سرگشتگی تصمیم‌گیران ستادی حوزه‌ها و بلاتکلیفی مدیران و مجریان صفی در نواحی و مناطق مختلف.
- فروکاهش ارمان تحول برخی افراد یا مبادی به پاره‌ای تصمیمات و اقدامات روبنایی و شکلی و احیانا ناصواب.
- از میان رفتن شتابان سنت‌های اصیل و آزموده‌ی سلف صالح در زمینه‌های تربیت، مدیریت و معیشت که سرمایه‌های اصلی احیای هویت حوزه و ایجاد تحول در آن به شمار می‌روند.
- جذب شدن برخی فضلای مستعد به دانشگاه‌ها و خروج ماهوی و احیاناً حتی صوری و ظاهری آنان از زیّ طلبگی.
- در افتادن حوزه‌های علمیه به ورطه‌ی مهلک هویت باختگی و آفت دانشگاه‌شدگی بر اثر مسائل فوق.
- عدم تلاش برای هم افزایی تجارب تحول‌گرا
- طرد دستگاه‌های علیم موفق پیراحوزوی، آشکارشدگی فقر تحقیقاتی در حوزه
و سرانجام اینکه اگر به زودی تدبیر درخوری اندیشیده نشود، این اشکالات و مشکلات، فرجام تلخی را برای آرمان بنیادین تحول رقم خواهد زد و آن فرجام ناگوار چیزی جز فرصت سوزی تاریخی خسارتبار و از دست رفتن امکان تحقق تحول نخواهد بود.
در زمینه‌ی اصلاح نهاد روحانیت نیز اکنون با اشکالات و مشکلات عدیده‌ای مواجه هستیم، موارد زیر از جمله آنهاست:
- نظم و نسق نیافتن استفاده از عنوان‌ها و شئون روحانی، به رغم سازمان یابی نسبی امور روحانیت پس از پیروزی انقلاب اسلامی.
- سوء رفتار برخی عناصر بی‌مبالات و بی‌صلاحیت در میان قشر روحانی و لطمه دیدن حیثیت و منزلت نهاد روحانیت.
- سیاست زدگی جناج‌گرایانه برخی حوزویان
- ظهور فقه ژرنالیستی متجددمآبانه و فاقد انضباط فقهی، در جهت توجیه ارزش‌ها و رفتارهای لیبرالیستی غربی.
- آغاز موجی گسترده و سازمان یافته برای تخریب جایگاه حوزه‌ها و وجهه‌ی روحانیت در جامعه، خاصه در منظر نسل جوان.
- نبود مرجع قانونی یا عرفی ناقذ برای برخورد جدی و حکیمانه با نابهنجاری‌های مورد اشاره.
یک دیدگاه
بازتاب ها: آسیبهای فراروی ارکان نهاد حوزه - آموزش تفکر محور در علوم اسلامی